درود بــــر پادشاهـــــم کـــوروش بــــزرگ
آریاتــس یکی از سرداران مبارز و دلیر هخامنشیان در سالهای پیش از میلاد. مورخــین یونانی در چندین جا نامی از وی به میان اورده اند. بانوی دانشمند ایرانی. او دختر کی قباد بود که در سال 924 قبل از مــیلاد هزاران برگ از نسخه های اوستا را به زبان پهلوی برای آیندگان از گوشه و کنار ممالک اریایی گرداوری نمود و یکبار کامل آن را نوشت و نامش در تاریخ ایران زمین برای همیشه تبت گردیده است. وزیر خزانه داری و امور مالی دولت ایران در زمان شاهنشاهی اردوان چهارم اشکانی. به گفته کتاب اشکانیان اثر دیاکونوف روســــی خاور شناس بزرگ او مالیات ها را سامان بخشید و در اداره امور مالی کوچکتـــــرین خطایی مرتکب نشد و اقتصاد امپراتوری پارتیان را رونق بخشید. چنانچه برآمده است? از کارهای بزرگ او در گردآوری دارایی کشور? یکی جلوگیری از هزینه های بیهوده به ویژه درباریان و دیگری گرفتن باج و خراج از درآمد توانگران بوده است. نام او به عنوان نخستین بانوی وزیر در تاریـــــخ ایران ثبت شده است. وی از طبقه عام کشوری به مقام وزیری امپراتوری ایران رسید. دست دژخیمان ضحاک رنجها برد و در به قدرت رسیدنش نقش اساسی داشت. که بر بیش از 10 کشور آسیایی پادشاهی میکرد. او پس از اردشیر شیرویه به عنوان بیست و پنجمین پادشاه ساسانی بر اریکه شاهنشاهی ایران نشست و فرامانروایی نمود. پوران خسرو منظور پوراندخت دختر خسرو پرویز است که زنی با کفایت و خردمند بود ولی متأسفانه به علت وضع آشفته و نابسامان آن دوران و جنگهای طولانی ایران و روم در زمان خسرو پرویز و نفوذ دین مزدک و نارضایی مردم از وضع موجود و در یکی از دشوارترین شرایط تاریخی ایران حکومت کشور را چند ماهی در اختیار داشت و پس از مرگ او حکومت به آزرم دخت رسید. شاهنشاه زن ایرانی و سی و دومین شاهنشاه ساسانی، دختر خسروپرویز پسر هرمز پسر انوشیروان ملقبه? به عادله که پس از خواهر خویش پوراندخت لشکریان او را در تیسفون بپادشاهی برداشتند. فرمانرواى خراسان، سپهبد فرخ‌هرمز که یکى از مدعیان جدى سلطنت بود، ملکه را به همسرى خواست. در حالی که آزرمى‌دخت علناً وعده‌ى ازدواج به او داد، در نهان تدارک قتلش را دید (بنا به فرهنگ معین چون "آزرمیدخت نمی‌توانست علنا مخالفت کند"). رستم، پسر فرخ‌هرمزد، به خون‌خواهى پدرش لشکر به پایتخت کشید و پس از سرنگونی آزرمى‌دخت، ملکه? ساسانی را نابینا کرد. آزرمی دخت چهار ماه پادشاهی کرد. از کیفیت وفات این ملکه اطلاعی در دست نیست.. بران تخت شاهیش بنشاندند بزرگان برو گوهر افشاندند چنین گفت پس نخواهم پراگندن انجمن دخت پوران که من توانگر کنم تانماند به رنج کسی راکه درویش باشد ز گنج که از درد او بر من آید گزند مبادا ز گیتی کسی مستمند بر آیین شاهان کنم گاه را ز کشور کنم دور بدخواه را گرفت این جهان جهان رابه دست بیامد به تخت کیان برنشست جهان گشته و کار کرده ردان نخستین چنین گفت کای بخردان کزین پس همه خشت بالین کنیم همه کار بر داد و آیین کنیم چنا ر آنکس که باشد مرا دوستدار نم مر او را چو پروردگار کس کو ز پیمان بپیچید ز آیین و راه خرد من بگذرد دختر افراسیاب که بیژن سردار معروف ایرانی دلباخته او گردید و به بند اسارت افراسیاب افتاد و به دستور افراسیاب او را به چاهی که به همین نام معروف است انداختند تا سرانجام رستم که خود را به صورت بازرگانی درآورده بود توانست او را نجات بخشد. دختر قیصر روم همسر گشتاسب شاه و مادر اسفندیار و یکی از اولین کسانی که کیش زرتشت را پذیرفت. موقعی که اسفندیار به دستور گشتاسب می خواست به جنگ رستم برود کتایون به سختی با رفتن او مخالف بود و او بخردانه پند داد ولی اسفندیار نپذیرفت و در جنگ با رستم کور و سپس کشته شد و کتایون با غم و دردی جانکاه به سوگ فرزند نشست. 
پریــــن
آرتادخـــت
فــرخ رو
فرانّـــک
همسر آبتین و مادر فریدون که در رهاندن و زنده ماندن فریدون از
پــوراندخت و آزرمیــدخت
پوراندخت شاهنشاه ایران در زمان ساسانی بود و زنی بود
ملکه آزرمی دخت، آزرم، آزرمی، ششصدو سی ام یا ششصدو سی و یکم ) (به معنی دختر پیر نشدنی)
پاره ای از اشعار حکیم فردوسی در باره ی پوران دخت و آزرم دخت:
چو زن شاه شد کارها گشت خام یکی دختری بود پوران بنام
ز تاج بزرگان رسیده به کام یکی دخت دیگر بد آزرم نام
منیــــژه
کتایـــون
همـــــــــا
دختر اسفندیار و خواهر بهمن و ملکه نامداری از سلسله کیانیان.
