نگان - نگان زن

که در لغت به معنی کامروا و پیروزمند است. وی از سرداران ساسانی بود

که با تازیان دلاورانه جنگید.

دلاوریهای شکوهمندانه او در جنگهای چریکی با سپاه تازیان زبان زد

ایرانیان بود و تازیان بهنگام حمله های او از مقابلش پا بفرار میگزاردند.

آپارنیک

همسر رستم فرخزاد که همچون یک شیر زن، به همراه او

تا آخرین قطرهُ خون با تازیان متجاوز دلیرانه جنگید.


سورا

در لغت به معنی گلگون رخ که دختر اردوان پنجم بود و سمت سپهبدی داشت

و دست راست پدر بود و در جنگها دلاورانه همراه پدر می جنگید.


کُردیـــه

خواهر خردمند بهرام چوبین (در دوره ساسانیان)

بهرام چوبین که یکی از اهالی شهر خفر جهرم و از کردان بوده و

خواهر بهرام به نام " کردیه" همسر اردشیر بابکان بوده است.

کُردیـــه پس از برادرش? فرماندهی را به دست میگیرد و در میدانهای نبرد?

‌آنچنان بیباکی و شایستگی از خود نشان میدهد که همگان را به ستایش وامیدارد.

او در رده سپهسالاری سپاه برادرش در جنگ تن به تن با آ«تورآ» فرمانده نیروی خاقان چین

او را شکست میدهد و سپاهش را تار و مار میکند.

در اینجا یاد نوشتاری از استاد سعید نفیسی به شرح زیر افتادم:

"از زمان هخامنشیان در میان طوایف چادرنشین فارس ما به نام کرد برخورد می کنیم."

تاریخچه کردان در دوره هخامنشیان:

در این که کردها از ن‍‍ژاد اریایی هستند، حالا چه کردان پارس و چه کردان خراسان

 و کردان کردستان هیچ گونه تردیدی نمی باشد.

کردها به همراه سایر آریایی ها یک مرتبه در چهارهزار سال پیش و مرتبه دیگر

در ???? تا ???? سال پیش به فارس امده اند و شکی نیست که در شمال فارس ی

عنی دشتهای مرودشت و دشت مرغاب که مناطق پرآبی بوده اند

مستقر می شوند و اثاری چون پاسارگاد و تخت جمشید و شهر استخر و غیره

از آریایی ها در همین دشتها ساخته می شود.


سوسن

ملکه سوسن همسر یزدگرد سوم بود که بنا بدرخواست او یزدگرد

شهر آ«جیآ» را که بعده ها به نام یهودیه شهرت گرفت، بنا کرد و در آن مکان

دین یهود (یهودیان) را سکنا داد. محله یهودی نشین همدان را هم همین ملکه بنا نمود.

در لنجان نزدیکی اصفهان، یک مرکز دیگری مودجود می باشد که از آثار همین ملکه می باشد

که با نام جدیدی بنام پیربکران نامگزاری شده است.

یربکران شهر کوچکی در مرکز ایران (سی کلومتری غرب اصفهان) است.

مقدس‌ترین عبادت‌گاه یهودیان در این شهر است. پرفسور هرتسل باستان شناس سرشناس آلمانی

در یادداشت‌های خود در کتابی به نام تاریخ باستان شناسی ایران می‌گوید

 "در منطقه‌ی فلاورجان اصفهان اثر دیگری از ملکه سوسن همسر یزدگرد سوم یافتم

که به اسم پیربکران خوانده می‌شود. "سارا (سَرَح) بت آشر" (یعنی سارا دختر آشر)

نوه‌ی حضرت یعقوب است.

کسی که برای نخستین بار خبر زنده بودن حضرت یوسف را به یعقوب می‌دهد،

و یعقوب نیز به پاس این خبر خوش او را به داشتن عمر جاودان دعا می‌کند.

سارا در محلی که اکنون به سارا خاتون معروف است، غیب می‌شود و عمر جاودانه پیدا می‌کند


چند تن دیگر از سرداران و جنگاوران زن در ایران باستان

نام تنی چند از سرداران و جنگاوران زن که از زمان مادها هخامنشیان

‌اشکانیان و ساسانیان به جا مانده اند ولی شوربختانه از کارهایشان

هنوز آگاهی چندانی در دست نیست چنینند:


ورزا
در لغت به معنی نیرومند و توانا? سرداری از هخامنشیان.

هومی یاستِر
که از سرداران و بزرگان سپاه هخامنشی بود.

وهومسه
در لغت به معنی والاتبار و نیکزاده بزرگ ‌از سرداران هخامنشی.

هومی یاستِر
در لغت به معنی دوست و هم پیمان و پشتیبان از سرداران هخامنشی.

پریساتیس
در چم فرشته و زیبا? همسر داریوش دوم که پا به پای همسر و دختر به جنگها میرفت و پیکار میکرد.

آمسترس
در لغت به معنی هم اندیش و پشتیبان و یار دختر داریوش دوم که پا به پای پدر در نبردها میجنگید.

سی سی کام
در لغت به معنی کامروا? ‌مادر داریوش سوم که هیچگاه در برابر اسکندر تسلیم نشد و همچنان جنگ را دنبال نمود.

استاتیرا
دختر داریوش سوم و از سرداران هخامنشی نیز بود.

آرتونیس
در زمان داریوش کبیر فرمانده ای شجاع بود نام شوهرش آرتاباز بود که یکی از سپهبدان داریوش شاه بود..

داناک
در لغت به معنی باهوش و خردمند و فرزانه از سرداران هخامنشی.

مهرمس
در لغت به معنی مهر بزرگ? ‌خورشید درخشان از سرداران هخامنشی.

آذرنوش
در لغت به معنی پرفروغ آتشین از شاهدختهای هخامنشی و هم سردار سپاه.

آسپاسیا
همسر کورش دوم که از سرداران او نیز بود.

آرتونیس
در لغت به معنی راست و درست دختر آ«ارته بازآ» که او خود نیز سردار بزرگ داریوش بزرگ بود.

آپاما
در لغت به معنی گیرا‌ خوش آب و رنگ و زیبا میباشد، دختر آ«سپیتمنآ» که خودش از سرداران زمان هخامنشیان بود.

داناک
در لغت به معنی باهوش و خردمند و فرزانه از سرداران هخامنشی.

میترادخت
در لغت به معنی دختر مهر‌ دختر خورشید ‌از سرداران اشکانی.

پرین
دختر قباد مشاور امور قضایی ساسانیان بود.

نوشین
سردارنامی ساسانی در زمان انوشیراوان دادگر


و همچنین از سرداران و جنگجویان و بزرگان سپاه ساسانی می توان از

مهر یار برزین دخت(دخت آتش) ماه آذر ابردخت گلبویه

نام برد